Zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego reguluj± miêdzy innymi minimalny udzia³ powierzchni biologicznie czynnej w zagospodarowaniu dzia³ki. Spe³nienie tego wymagania przy zachowaniu koniecznego komfortu mieszkañców domu jest 6mo¿liwe przy wykorzystaniu kostek i p³yt a¿urowych
W trakcie prac nad zagospodarowaniem dzia³ki i wykonaniem na niej ci±gów komunikacyjnych napotykamy bardzo ró¿ne problemy. Ogólnie mo¿na je podzieliæ na trzy grupy. S± zwi±zane z wymaganiami u¿ytkowymi, technicznymi i formalno-prawnymi. Pierwsza grupa to kwestie najbardziej oczywiste. Wi±¿± siê z ergonomi± i wygod± u¿ytkowania. ¦cie¿ki i podjazdy powinny w mo¿liwie najprostszy sposób ³±czyæ newralgiczne punkty (na przyk³ad furtkê z wej¶ciem do budynku czy wjazd na dzia³kê z miejscami postojowymi). Jednocze¶nie ich nawierzchnia powinna byæ dostosowana do wymogów u¿ytkowników i w estetyczny sposób wpisywaæ siê w ca³o¶æ architektury dzia³ki i budynku. Brzmi to banalnie prosto i z regu³y rzeczywi¶cie nie jest skomplikowane. Nieco gorzej prezentuje siê druga z wymienionych grup problemów – czyli kwestie techniczne. Mowa tu o odpowiedniej no¶no¶ci nawierzchni, zabezpieczeniu ewentualnych skarp i rozwi±zaniu odwodnienia. To ostatnie jest stosunkowo proste je¿eli mówimy o niezbyt szerokim chodniku na p³askiej dzia³ce, jednak im wiêksza powierzchnia wymaga utwardzenia – tym wiêksze trudno¶ci wi±¿± siê z jej w³a¶ciwym odwodnieniem.
„Powierzchnie biologicznie czynne”
Do tego dochodzi trzecia grupa wymieniona na pocz±tku tego tekstu, czyli uwarunkowania formalno-prawne. Mowa tu g³ównie o zapisach planu miejscowego, a szczególnie o wpisie reguluj±cym minimalny udzia³ powierzchni biologicznie czynnej w zagospodarowaniu dzia³ki. Do¶æ enigmatycznie brzmi±c± nazw± „powierzchnia biologicznie czynna” definiuje Rozporz±dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie, czyli jeden z podstawowych aktów prawnych bêd±cych w Polsce podstaw± do projektowania. Wed³ug tego rozporz±dzenia jest to „teren z nawierzchni± ziemn± urz±dzon± w sposób zapewniaj±cy naturaln± wegetacjê, a tak¿e 50 % powierzchni tarasów i stropodachów z tak± nawierzchni±, nie mniej jednak ni¿ 10 m², oraz wodê powierzchniow± na tym terenie”. Zarówno wielko¶æ tej powierzchni jak i dodatkowe wymagania jej stawiane powinien precyzowaæ Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego.
Szczególny problem z tym zwi±zany mo¿e siê pojawiæ zw³aszcza na ma³ych dzia³kach, na których dodatkowo chcemy (lub musimy) zapewniæ na przyk³ad miejsca postojowe dla samochodów, lub te¿ zwyczajnie marzy nam siê du¿y taras. Wi±¿e siê to zreszt± tak¿e z drug± opisywan± ju¿ kwesti± – czyli odwodnieniem tak du¿ych p³aszczyzn. Jednocze¶nie nie ka¿demu podobaj± siê i nie wszêdzie pasuj± rozleg³e jednolicie brukowane przestrzenie. Ostatni problem mo¿na oczywi¶cie rozwi±zaæ przez zró¿nicowanie u¿ytych materia³ów. Jest to jednak rozwi±zanie po³owiczne, w dodatku nadal pozostaje kwestia odwodnienia i zachowania wymaganej przepisami powierzchni biologicznie czynnej.
Zalety a¿urowych nawierzchni
Zdecydowanie lepszym rozwi±zaniem jest zastosowanie kostki lub p³yt a¿urowych. Problem odwodnienia (nawet bardzo du¿ych przestrzeni) w zasadzie przestaje w ten sposób istnieæ. Pozwala to równie¿ wype³niæ wymagania planu miejscowego w zakresie zachowania powierzchni biologicznie czynnej. Jednocze¶nie pod wzglêdem sposobu uk³adania nie ró¿ni siê w zasadzie od tradycyjnej kostki brukowej czy p³yt tarasowych. Prace rozpoczyna siê od korytowania i monta¿u obrze¿y. Nastêpnie podbudowa i o ile to konieczne – warstwa rozs±czaj±ca. Jest to ogromnie istotne zw³aszcza przy uk³adaniu kostki na gruntach nieprzepuszczalnych, na przyk³ad gliniastych. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e równie¿ przepuszczalno¶æ podbudowy i podsypki piaskowej ma tu ogromne znaczenie. Du¿ym (i do¶æ czêstym) b³êdem jest wiêc monta¿ kostki a¿urowej na podsypce z dodatkiem cementu. Tu pojawia siê równie¿ pierwsza ró¿nica w stosunku do tradycyjnej pe³nej kostki brukowej – warstwê podbudowy warto oddzieliæ od podsypki piaskowej za pomoc± geow³ókniny. Jest to istotne ze wzglêdu na du¿± przepuszczalno¶æ wody (o któr± nam przecie¿ chodzi), która poza wszystkimi swoimi pozytywami wi±¿e siê równie¿ z mo¿liwo¶ci± przemieszania siê materia³ów poszczególnych warstw a w konsekwencji – os³abienia nawierzchni. Podsypka powinna byæ wykonana z piasku lub drobnego kruszywa ³amanego o uziarnieniu 0-5mm i nie powinna mieæ grubo¶ci mniejszej ni¿ 3cm. Na wykonanej podsypce piaskowej mo¿na ju¿ u³o¿yæ kostkê lub p³yty – i tu nastêpuje druga z ró¿nic. Nawierzchniê z a¿urowej kostki brukowej powinno siê ostatecznie zagê¶ciæ i u¿ytkowaæ dopiero po wype³nieniu otworów ziemi± lub kruszywem. U¿ytkowanie nie wype³nionych p³yt grozi ich uszkodzeniem.
Nie zapominajmy o szczegó³ach
Zastosowanie kostki a¿urowej ma jednak pewne ograniczenia o których warto wiedzieæ. Przede wszystkim mog± sprawiaæ pewne trudno¶ci niektórym pieszym u¿ytkownikom. Mowa tu g³ównie o u¿ytkowniczkach butów na wysokim obcasie, potocznie zwanych szpilkami, oraz osobach chodz±cych o lasce lub kulach. Warto wiêc ³±czyæ dwa rodzaje nawierzchni, pozostawiaj±c obok elementów a¿urowych pasy wy³o¿one pe³n± kostk± lub p³ytami. Dotyczy to zreszt± nie tylko chodników. Wykonuj±c nawierzchniê podjazdu czy miejsca postojowego do¶æ czêsto zapominamy, ¿e z samochodu trzeba wysi±¶æ – i dobrze je¶li mo¿na zrobiæ to wygodnie (tak¿e w szpilkach). W dodatku czasem trzeba na przyk³ad wyj±æ co¶ z baga¿nika. Przy tym z regu³y bardzo ³atwo przewidzieæ w którym mniej wiêcej miejscu bêdzie znajdowa³ siê samochód, a wiêc równie¿ gdzie znajd± siê jego drzwi i baga¿nik. W ³atwy sposób mo¿na wiêc za pomoc± stosunkowo niewielkich p³aszczyzn wype³nionych pe³n± kostk± brukow± pogodziæ zapewnienie zieleni na dzia³ce, doskona³e odprowadzenie wody opadowej oraz komfort u¿ytkowania dla wszystkich.
W¶ród produktów do wykonywania a¿urowych nawierzchni istnieje zreszt± równie¿ spora gradacja „stopnia przepuszczalno¶ci” - od p³yt a¿urowych o du¿ych kwadratowych otworach i stosunkowo niewielkich fragmentach cementowych, przez tradycyjn± i powszechnie znan± p³ytê Meba a¿ po kostkê Ekostrada, charakteryzuj±c± siê stosunkowo najmniejsz± powierzchni± otworów w stosunku do ca³o¶ci. Mo¿na to wykorzystaæ zarówno dobieraj±c najlepsz± kostkê do potrzeb, jak i ³±cz±c ze sob± poszczególne rodzaje kostki oraz ró¿ne wype³nienia. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e bruki a¿urowe nie musz± przecie¿ byæ wype³niane humusem i przerastane traw±. Doskonale wygl±daj± równie¿ wype³niane kruszywem – przy czym odpowiednio dobieraj±c jego kolor i frakcjê mo¿na uzyskaæ doskona³y efekt estetyczny.
Opisy do ilustracji:
Rys. Buszrem 1
Kolejne etapy uk³adania a¿urowej nawierzchni przero¶niêtej traw±.
- Wykorytowane i przygotowane pod³o¿e
- Podbudowa
- Geow³óknina rozdzielaj±ca podbudowê i podsypkê piaskow±
- Podsypka piaskowa
- U³o¿ona kostka
- Otwory w kostce wype³nione ziemi± i obsiane traw±. Dopiero wype³nion± kostkê a¿urow± mo¿na zagêszczaæ i u¿ytkowaæ.
- Fundament pod element obrze¿owy
- Krawê¿nik.
Rys. Buszrem 2
Nawierzchnie uzyskane przy pomocy ró¿nych kostek a¿urowych.
- Warstwy konstrukcyjne nawierzchni
- Kostka Ekostrada
- P³yta Meba
- P³yta a¿urowa
- Fundament krawê¿nika
- Krawê¿nik
Rys. Buszrem 3
Miejsce postojowe dla samochodu zapewniaj±ce maksymalny komfort wszystkim u¿ytkownikom – tak¿e tym w szpilkach czy o lasce.
- Warstwy konstrukcyjne nawierzchni
- Nawierzchnia podjazdu i miejsca postojowego pokryta p³yt± a¿urow±.
- Pas wzd³u¿ przejazdu pokryty tradycyjn± p³yt± (w tym wypadku Santorini)
- Krawê¿niki
- Pokryte p³ytami Santorini pasy przy brzegach miejsca postojowego u³atwiaj±ce wsiadanie i wysiadanie.
- Poszerzony pas p³yt Santorini u³atwiaj±cy korzystanie z baga¿nika zaparkowanego samochodu
fot. Buszrem |